Tổng điều tra dân số và nhà ở là nguồn thông tin chủ yếu và tin cậy về tình hình dân số, nhân khẩu học và tình trạng nhà ở của dân cư nhằm đáp ứng mục tiêu biên soạn các chỉ tiêu trong hệ thống chỉ tiêu Thống kê quốc gia, đồng thời là nguồn thông tin phục vụ Đảng, Quốc hội và Chính phủ trong đánh giá tình hình, xây dựng chiến lược, chính sách phát triển đất nước. Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 chính thức tiến hành thu thập thông tin từ ngày 01/4/2019. Đây là cuộc tổng điều tra thống kê cấp quốc gia nhằm mục đích thu thập thông tin cơ bản về dân số và nhà ở phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích quá trình phát triển dân số và nhà ở trên cả nước; đáp ứng nhu cầu thông tin đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua, từ đó xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời gian tới. Cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở thời điểm 0 giờ ngày 01/4/2019 có khối lượng công việc rất nhiều và phức tạp với quy mô lớn nhất từ trước đến nay.

Do tính chất quan trọng của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, ngay từ đầu năm 2019, Tỉnh ủy Bình Dương đã ra Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 21/01/2019, yêu cầu cấp ủy, tổ chức Đảng, lãnh đạo địa phương, cơ quan, đơn vị, các đoàn thể chính trị - xã hội tổ chức quán triệt đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân các yêu cầu về mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019; xác định cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là công tác quan trọng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, của tất cả các cấp, các ngành nên cần phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, hoàn thành đồng bộ ở tất cả các địa bàn điều tra; chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin truyền thông đẩy mạnh tuyên tuyền, giải thích để toàn thể người dân hiểu rõ nội dung, phương pháp, đối tượng và quy trình điều tra của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 để thực hiện thống nhất, trong đó cần đặc biệt quan tâm đến công tác tư tưởng ở những địa bàn vùng sâu vùng xa, vùng khó khăn, những địa bàn xung yếu về an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, đề phòng kẻ xấu lợi dụng xuyên tạc mục tiêu của Tổng điều tra dân số và nhà ở.

Cuộc Tổng điều tra thu thập các thông tin cơ bản về dân số và nhà ở nhằm các mục đích: tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu trong Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia quy định trong Luật Thống kê; phân tích và dự báo tình hình phát triển dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước và từng địa phương. Đáp ứng nhu cầu thông tin về dân số và nhà ở phục vụ đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020; xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030; phục vụ công tác giám sát thực hiện Nghị quyết số 21/NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; giám sát các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết. Đồng thời, cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia về dân số; xây dựng dàn mẫu chủ phục vụ các cuộc điều tra hộ dân cư. Bên cạnh yêu cầu đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, hội viên và người lao động nâng cao trách nhiệm công dân trong việc tự cung cấp thông tin thông qua điều tra trực tuyến trên internet, chỉ thị cũng yêu cầu lãnh đạo các địa phương, đơn vị chuẩn bị, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác điều tra dân số và nhà ở tiến hành thuận lợi, chính xác; chú ý vấn đề bảo mật thông tin, nhất là bảo mật thông tin cá nhân và những thông tin thuộc danh mục bí mật Nhà nước theo quy định của pháp luật. Chỉ thị nêu rõ, cấp ủy, tổ chức Đảng, lãnh đạo địa phương, cơ quan, đơn vị, các đoàn thể chính trị - xã hội thường xuyên theo dõi, kiểm tra và đề ra các biện pháp thực hiện phù hợp với tình hình, đặc điểm của đơn vị, địa phương. Mặt trận Tổ quốc tăng cường phối hợp với chính quyền các cấp vận động nhân dân ủng hộ và tích cực tham gia thực hiện có hiệu quả cuộc tổng điều tra. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy phối hợp với Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 cấp tỉnh tăng cường đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền để thực hiện thắng lợi Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019.

Tổng điều tra tập trung thu thập thông tin đánh giá những nội dung chính sau:

- Thông tin về dân số: Các thông tin cá nhân (họ và tên, giới tính, tuổi); mối quan hệ với chủ hộ; dân tộc và tôn giáo; tình hình đi học hiện nay; trình độ học vấn và trình độ nghề, kỹ năng nghề; tình trạng biết đọc và biết viết; tình trạng hôn nhân; tình hình đăng ký khai sinh của trẻ em.

- Thông tin về nhà ở của hộ: Tình trạng nhà ở hiện tại; quy mô diện tích nhà ở; kết cấu nhà và loại vật liệu xây dựng chính; năm đưa vào sử dụng.

Ngoài việc điều tra thu thập toàn bộ thông tin nêu trên đối với hộ, nhân khẩu còn thực hiện điều tra chọn mẫu đối với một bộ phận dân số nhằm mục đích mở rộng nội dung điều tra, đáp ứng yêu cầu thông tin phân tích chuyên sâu về dân số, nhà ở như sau:

- Thông tin về dân số: Tình trạng di cư (nơi thường trú cách đây 5 năm) và lý do di cư; tình trạng khuyết tật; tuổi kết hôn lần đầu; tình trạng lao động việc làm.

- Thông tin về lịch sử sinh của nữ vị thành niên từ 10 đến 14 tuổi và phụ nữ từ 15 đến 49 tuổi: Tình hình sinh con; số con đã sinh, số con còn sống và số con đã chết; tháng, năm sinh và số con trai, số con gái của lần sinh gần nhất; hỗ trợ của cán bộ y tế trong lần sinh con gần nhất.

- Thông tin về người chết: Thông tin cá nhân của người chết là thành viên hộ; nguyên nhân chết, chết do thai sản.

- Thông tin về nhà ở: Tình trạng sở hữu nhà ở; loại nhiên liệu (năng lượng) chính để thắp sáng và nấu ăn; nguồn nước chính sử dụng để ăn uống; loại hố xí đang sử dụng; một số tiện nghi sinh hoạt cơ bản của hộ.

Điểm đặc biệt của cuộc Tổng điều tra năm 2019 so với các cuộc Tổng điều tra trước đây là về phiếu điều tra: Thông tin được thu thập có thể tính các chỉ tiêu phát triển bền vững (SDGs). Đối với thông tin về lịch sử sinh của phụ nữ: Mở rộng khoảng tuổi của phụ nữ được phỏng vấn từ 10 đến 49 tuổi (kỳ Tổng điều tra năm 2009 chỉ phỏng vấn phụ nữ trong độ tuổi 15 đến 49). Cuộc Tổng điều tra năm 2019 sẽ thực hiện ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong hầu hết các công đoạn của quá trình Tổng điều tra; thiết kế và xây dựng riêng Trang thông tin điều hành tác nghiệp Tổng điều tra, địa chỉ truy cập:  http://danso2019.gso.gov.vn. Nhờ đó, Ban Chỉ đạo Tổng điều tra các cấp có thể nắm bắt kịp thời các hoạt động, tiến độ và kết quả thực hiện qua các giai đoạn để có những chỉ đạo, điều hành cụ thể, kịp thời.

Điều tra viên tác nghiệp tại nhà hộ dân khu phố 3, thị trấn Dầu Tiếng

Tại huyện Dầu Tiếng, từ ngày 01 đến 15/4/2019 các điều tra viên tập trung điều tra nhân khẩu đặc thù theo quy định như: Những người sống trong các các cơ sở tôn giáo, các cơ sở xã hội khác tập trung trên phạm vi ranh giới của xã, thị trấn; những người sống trong các khu nhà ở công nhân trong khuôn viên các công ty, nhà máy, xí nghiệp, doanh nghiệp… Theo số liệu thống kê của Thường trực Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở huyện Dầu Tiếng, đến ngày 10/4/2019, toàn huyện đã thực hiện điều tra được trên 68,58% số hộ; thực hiện điều tra nhân khẩu đặc thù được 18 hộ dân với 107 nhân khẩu tại làng Bè (ấp Hòa Lộc, xã Minh Hòa) là những người sống trên mặt nước không có nhà ở trên bờ và các cơ sở tôn giáo trong huyện. Cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, huyện Dầu Tiếng dự kiến thực hiện điều tra trên 31.847 hộ với 122.793 nhân khẩu.

Theo đánh giá, các điều tra viên trong huyện luôn nhiệt tình, khẩn trương, thực hiện đảm bảo chính xác yêu cầu, nội dung của tổng điều tra; tuy nhiên, do một số hộ dân đi làm ăn xa, vắng nhà nên các điều tra viên khó tiếp cận để thực hiện điều tra. Trong thời gian tới, các cơ quan thông tin truyền thông trong huyện tiếp tục đẩy mạnh tuyên tuyền, giải thích để toàn thể người dân hiểu rõ nội dung, phương pháp, đối tượng và quy trình điều tra, hợp tác với các điều tra viên thực hiện tốt Tổng điều tra. Với sự chuẩn bị chu đáo từ trước, hy vọng cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở trân địa bàn huyện Dầu Tiếng sẽ thực hiện thành công, đảm bảo thời gian, kế hoạch đề ra.

Minh Tùng