Theo Kế hoạch, hàng năm, trên thế giới vẫn còn số lượng không nhỏ trẻ sinh ra bị nhiễm hoặc có nguy cơ lây nhiễm HIV, viêm gan B, giang mai từ mẹ, trong khi các bệnh này hoàn toàn có thế phòng tránh được thông qua các can thiệp sẵn có và đơn giản như xét nghiệm sàng lọc, quản lý điều trị phụ nữ có thai và tiêm chủng cho trẻ ngay sau sinh.

Tại Việt Nam cũng như ở nhiều quốc gia trong khu vực, dịch vụ dự phòng và kiểm soát HIV/AIDS, giang mai và viêm gan B được thực hiện chủ yếu thông qua hệ thống ngành dọc, thiếu sự phối hợp, liên kết giữa các đơn vị dự phòng như: Chăm sóc sức khỏe sinh sản, Phòng chống HIV/AIDS, da liễu, truyền nhiễm,... Theo kết quả một số nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan B ở nhóm phụ nữ mang thai chiếm khoảng 10-20%, 90% số trẻ sinh ra từ các bà mẹ nhiễm vi rút viêm gan B có Hepatitis B surface Antigen (HbeAg) dương tính có thể bị nhiễm vi rút viêm gan B từ mẹ, tỷ lệ HBsAg dương tính trong nhóm phụ nữ mang thai chiếm từ 9,5%-13,03%. Sự lưu hành vi rút viêm gan B trong nhóm phụ nữ mang thai cao sẽ ảnh hưởng đến sự lưu hành vi rút viêm gan B trong cộng đồng nói chung, đặc biệt trong nhóm trẻ em nói riêng; tình trạng lây nhiễm giang mai từ mẹ sang con chiếm khoảng 40-70%, hiện nay tỷ lệ phụ nữ có thai được xét nghiệm sàng lọc sớm giang mai chỉ khoảng 15,9%. Chính việc cung cấp dịch vụ theo ngành dọc đồng thời thiếu sự phối hợp, liên kết giữa các cơ sở cung cấp dịch vụ là rào cản, hạn chế bà mẹ và trẻ sơ sinh tiếp cận dịch vụ, gây lãng phí nguồn lực cũng như hạn chế hiệu quả can thiệp.

Tại huyện Dầu Tiếng, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân cũng như thực hiện các hoạt động, các dự án thuộc Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số giai đoạn 2016-2020 đều thực hiện theo chỉ đạo, hướng dẫn của các đơn vị chuyên ngành của Tỉnh, do đó tỷ lệ phụ nữ mang thai xét nghiệm sàng lọc HIV, viêm gan B, giang mai trong thời kỳ mang thai đã đạt được: Tỷ lệ phụ nữ mang thai được xét nghiệm sàng lọc HIV, viêm gan B và giang mai và được chuyển đến cơ sở điều trị mức thấp nhất; tỷ lệ phụ nữ có thai nhiễm HIV được điều trị chiếm 100%; tỷ lệ tiêm vắc xin viêm gan B 24 giờ sau sinh đạt 79,9% và tiêm phòng đủ 3 mũi là 93,5%.

Từ thực trạng trên cho thấy, triển khai dự phòng lây nhiễm HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con hiện nay là rất quan trọng, nhằm tiến tới loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con, nâng cao chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực của huyện góp phần thực hiện đạt các mục tiêu phát triển bền vững, mục tiêu Chiến lược toàn cầu về sức khỏe Phụ nữ, Trẻ em và Vị thành niên giai đoạn 2016-2030. Kế hoạch hành động tiến tới loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai lây truyền từ mẹ sang con huyện Dầu Tiếng giai đoạn 2020-2030 đề ra 03 mục tiêu cụ thể thực hiện đến năm 2030:

- Nâng cao tỷ lệ người dân, nhất là phụ nữ mang thai, bà mẹ, trẻ sơ sinh và trẻ em trên địa bàn toàn huyện được tiếp cận với các dịch vụ, can thiệp loại trừ lây truyền HIV, giang mai và viêm gan B từ mẹ sang con một cách liên tục và có chất lượng. Chỉ tiêu tác động: Nhiễm mới HIV giảm còn dưới 50 trẻ sơ sinh trên 100.000 trẻ sinh sống; lây truyền HIV từ mẹ sang con dưới 5% ở trẻ bú mẹ, dưới 2% ở trẻ không bú mẹ; Giang mai bẩm sinh giảm còn dưới 50 trẻ sơ sinh trên 100.000 trẻ sinh sống; viêm giang B ở trẻ dưới 5 tuổi còn dưới 0,1%;

- Tăng cường nhận thức của các đối tượng can thiệp về phòng lây nhiễm HIV, viêm gan B và giang mai từ mẹ sang con;

- Xây dựng mạng lưới triển khai và cơ chế theo dõi, đánh giá hiệu quả can thiệp.

Giai đoạn 2020-2025: 100% mạng lưới y tế công lập cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản triển khai thực hiện, theo dõi, đánh giá can thiệp loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai từ mẹ sang con.

Giai đoạn 2025-2030: 100% mạng lưới y tế ngoài công lập cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản triển khai, thực hiện theo dõi, đánh giá can thiệp loại trừ HIV, viêm gan B và giang mai từ mẹ sang con.

Đối với phụ nữ trong thời gian mang thai, chuyển dạ, sau đẻ thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo của Tỉnh, được ngân sách nhà nước hỗ trợ 100% chi phí xét nghiệm, sàng lọc và điều trị bệnh HIV, viêm gan B và giang mai.

Kế hoạch giao ngành Y tế chủ trì, phối hợp với các ngành liên quan huy động mọi nguồn lực triển khai thực hiện kế hoạch; tuyên truyền, vận động người dân tham gia; duy trì hoạt động tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh, trẻ em và phụ nữ an toàn, hiệu quả và đạt tỷ lệ bao phủ , tạo miển dịch cho cộng đồng; thực hiện các hướng dẫn về chuyên môn của ngành Y tế cấp trên; cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản; thực hiện tốt việc tư vấn, xét nghiệm sàng lọc để phát hiện sớm, quản lý, điều trị và định kỳ báo cáo kết quả thực hiện.

Minh Tùng